ਜਨਤਾ ਦਲ ਸੈਕੂਲਰ (JDS) ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਪ੍ਰਜਵਲ ਰੇਵੰਨਾ ਸੁਰਖੀਆਂ 'ਚ ਹਨ। ਰੇਪ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਰੇਵਨਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਰਾਹੀਂ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਤੋਂ ਜਰਮਨੀ ਭੱਜ ਗਿਆ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀਰਵਾਰ (2 ਮਈ) ਨੂੰ ਖੁਦ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੇਵੰਨਾ ਨੂੰ ਵੀਜ਼ਾ ਨੋਟ ਵੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਰੇਵੰਨਾ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ੇ ਦੇ ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਕਿਵੇਂ ਲਿਆ? ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਆਪਰੇਸ਼ਨਲ ਵੀਜ਼ਾ ਛੋਟ ਸਮਝੌਤਾ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੈ।
ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਰਾਹੀਂ 90 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ 34 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬਿਨਾਂ ਵੀਜ਼ਾ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹਨ ?
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਨੀਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ, ਚਿੱਟੇ ਪਾਸਪੋਰਟ, ਔਰੇਂਜ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਮਹਿਰੂਨ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਆਮ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਸਟਮ ਅਤੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਾਂਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਣ।
ਨੀਲਾ (Blue)
ਨੀਲਾ ਰੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਮ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਫੋਟੋ, ਹਸਤਾਖਰ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਸੰਤਰੀ ਪਾਸਪੋਰਟ (Orange)
ਸਾਲ 2018 ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੰਤਰੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਸਪੋਰਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 10ਵੀਂ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਜੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਾਸਪੋਰਟ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚਿੱਟਾ ਪਾਸਪੋਰਟ (White)
ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖਰੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਦੱਸਣਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿਉਂ ਹੈ। ਚਿੱਟੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਕਸਟਮ ਚੈਕਿੰਗ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਸਮੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਹੀਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ।
ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ
ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਇੱਕ ਟਾਈਪ ਡੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੈ, ਜੋ ਪੰਜ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਦੌਰੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜਾ, ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ 'ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਤੀਜਾ, IFS ਦੀਆਂ A ਅਤੇ B ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਚੌਥਾ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰੈਂਕ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਪੰਜਵਾਂ, IFS ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਹੈ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ?
ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਹ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵੀਜ਼ੇ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਹ ਆਮ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੀਜ਼ਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਲਾਸ਼ੀ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।