ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬੁਰਾਈ 'ਤੇ ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਜਿੱਤ, ਅੰਧਕਾਰ 'ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ 'ਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸਾਰੀ ਦੌਲਤ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਕਮੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਕਮੀ ਹੀ ਵਧਦੀ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੇ ਚਾਨਣ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸਿਰਫ ਘਰ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਲਈ ਦੀਵੇ ਨਾ ਜਗਾਓ, ਸਗੋਂ ਹਰ ਦਿਲ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਦੀਵਾ ਜਗਾਓ ਅਤੇ ਹਰ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਲਿਆਓ।
ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿਆਨ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀਵੇ ਜਗਾਓ
ਦੀਵਾਲੀ ਨੂੰ ਦੀਪਾਵਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਦੀਵਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ। ਦੀਵਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਚੰਗੇ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਉਦਾਰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਦੀਵਾ ਜਗਾ ਕੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਾ ਹੋਵੋ, ਸਗੋਂ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਗਿਆਨ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀਵੇ ਜਗਾਓ।
ਦੀਵੇ ਨੂੰ ਬਲਣ ਲਈ, ਉਸ ਦੀ ਬੱਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਤੇਲ 'ਚ ਡੁਬਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਾਰੀ ਬੱਤੀ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੀ ਰਹੇ ਤਾਂ ਦੀਵਾ ਨਹੀਂ ਜਗਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਉੱਪਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਵੀ ਦੀਵੇ ਦੀ ਬੱਤੀ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਇਸ 'ਚ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਏ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਆਨੰਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੋਗੇ। ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫਸਦੇ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਸੁਖ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ 'ਚ ਜੀਓ, ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਾ ਹੋਵੋ।
ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਪਟਾਕੇ ਵਾਂਗ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਜੋ ਕਿ ਮਨ 'ਚ ਦੱਬੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੇ ਨਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ । ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਗੁੱਸਾ ਤੇ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਦਬਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਫਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਭਿਆਸ ਹੈ ਜੋ ਦੱਬੀ ਹੋਈ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਨ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਤੁਸੀਂ ਬਾਹਰ ਕੋਈ ਧਮਾਕਾ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਅੰਦਰ ਵੀ ਉਹੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਜਿਵੇਂ ਪਟਾਕੇ ਫਟਣ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਬਾਈਆਂ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹੋ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਓ
ਹਰ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਈ ਮਹਾਨਗਰਾਂ 'ਚ ਪਟਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਚ ਇੰਨੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਛੱਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਔਖਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਜਾਂ ਈਕੋ-ਫਰੈਂਡਲੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪਟਾਕੇ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਸਟੋਵ ਬਿਜਲਈ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ 'ਤੇ ਚੱਲ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੀ ਅਸੀਂ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਧੂੰਆਂ ਨਾ ਨਿਕਲੇ। ਤੁਸੀਂ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਮਨਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਾਨੂੰ ਜਨਮਦਿਨ ਅਤੇ ਵਿਆਹਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪਟਾਕਿਆਂ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਕੋਈ ਵੀ ਤਿਉਹਾਰ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰਾ ਰਹਿੰਦਾ
ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਹਫ਼ੇ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵੰਡਣ ਦੀ ਵੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਮਿਠਾਈਆਂ ਅਤੇ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਅਤੀਤ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣ ਅਤੇ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਤਿਉਹਾਰ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਅਧੂਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨਾ ਹੀ ਅਸਲ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿਸ਼ੀ ਹਰ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਮਨ ਜਸ਼ਨ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰਿਤ ਰਹੇ। ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਰਮਾਤਮਾ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡੀ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਜੋੜਦਾ ਹੈ. ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਹਰ ਪਲ ਅਤੇ ਹਰ ਦਿਨ ਦੀਵਾਲੀ ਹੈ। ਗਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹਰ ਥਾਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਜੇਕਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵਸੁਧੈਵ ਕੁਟੁੰਬਕਮ - ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਤੱਕ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੱਚਾ ਗਿਆਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।