94 ਸਾਲਾ ਵੀਨਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਆਰ ਵਿਸ਼ਵੇਸ਼ਵਰਨ ਨੂੰ 'ਕਲਾ ਸਾਰਥੀ ਅਵਾਰਡ 2025' ਮਿਲਣ 'ਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ। ਉਸਤਾਦ ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ, ਅਨੁਰਾਧਾ ਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਬਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ; ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕ ਵੁਸਤ ਇਕਬਾਲ ਖਾਨ ਦੀ ਭਾਵੁਕ ਸੂਫੀ ਗਾਇਕੀ; ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਰਾਠੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਪ੍ਰਾਜਾਕਤਾ ਮਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮਨਮੋਹਕ ਡਾਂਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ; ਅਤੇ ਇਸ ਦੈਵੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਉਤਸਾਹ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮਾਸਟਰ ਮਾਈਂਡ, ਵਿਸ਼ਵ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਗੁਰੂਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨਾਲ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲਬਾਤ - ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 'ਭਵ-ਦ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ਼ਨ ਸਮਿਟ 2025' ਦੇ ਤੀਜੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਕਲਾ, ਸੰਗੀਤ, ਨਾਚ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਲਾ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ।
"ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਲਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸੁਆਦਲਾ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੁੰਦੇ ਹੋ,ਗੁਰੂਦੇਵ ਨੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ,"ਜਦ ਅਸੀਂ ਕਿਸੀ ਧੁਨੀ 'ਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮਨ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।"
ਚਾਲੀ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਰਟ ਆਫ਼ ਲਿਵਿੰਗ ਦੁਆਰਾ , ਗੁਰੂਦੇਵ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ "ਕਲਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀਆਂ ਨਸਲਾਂ, ਆਬਾਦੀਆਂ, ਉਮਰ ਸਮੂਹਾਂ, ਰੁਚੀਆਂ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਠੇ ਕਰਕੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ,"। ਵਰਲਡ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਆਰਟ ਐਂਡ ਕਲਚਰ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸ਼੍ਰੀਵਿਦਿਆ ਸਰਾਵਾਮਿਨੀ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ।
ਮੁੱਖ ਦਰਸ਼ਨ "ਵਸੁਧੈਵ ਕੁਟੁੰਬਕਮ" ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਵੁਸਤ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂਦੇਵ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੂਫੀ ਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ-ਜੁਲਦੀਆਂ ਸਨ, "ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ, ਇਹ ਅਸੀਂ ਸੂਫੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਪਿਆਰ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਧਰਮ ਹੈ।"
ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸੰਮੇਲਨ ਕਲਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੂਹਾਨੀਅਤ ਦੇ ਨਾਲ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਹਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਗੂੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਰਟ ਆਫ਼ ਲਿਵਿੰਗ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਉੱਚ ਊਰਜਾ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕ੍ਰਿਆ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਹ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਕੱਢਿਆ।
“ਭਾਵ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸੰਸਾਰ ਦਿਖਾਇਆ, ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਮੰਜਮਾ ਜੋਗਾਠੀ ਨੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ, " ਮੈਂ ਧਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ | ਗੁਰੂਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਪੂਜਾ ਕਰਨੇ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁੱਟ ਕੀਤਾ | ਇਹ ਇੱਕ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਮੰਚ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਈ ਕਿ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਯੋਜਨ ਹੋਇਆ , ਜਿੱਥੇ ਜਾਤ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਸਾਲ, ਹਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਸੰਮੇਲਨ ਨੇ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਦੀਵੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਆਰਟ ਆਫ਼ ਲਿਵਿੰਗ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਸੀਤਾ ਚਰਿਤਮ' ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ 'ਚ 500 ਕਲਾਕਾਰਾਂ, 30 ਡਾਂਸ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ | ਇਹ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ 180 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ 'ਚ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਤੋਂ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਉਤਸਵ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀਪ ਉਤਸਵ ਨਾਲ ਹੋਈ, ਜਿਸ 'ਚ ਸਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂਦੇਵ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਵੀਸ਼ੰਕਰ, ਪਦਮਵਿਭੂਸ਼ਣ ਡਾ. ਸੋਨਲ ਮਾਨਸਿੰਘ: ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਓਮਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਚ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕੀਤੀ, ਕੱਥਕ ਦੀ ਮਹਾਨ ਗੁਰੂ ਮਨੀਸ਼ਾ ਸਾਠੇ ਵਰਗੀਆਂ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਉਮਾ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਹਰੀਕਥਾ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ 600 ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਅਤੇ ਉਭਰਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਗਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਖਾਵਤ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਇਕੱਠ ਨੂੰ "ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾ ਖੋਜੀਆਂ ਦਾ ਕੁੰਭ" ਕਿਹਾ।