ਗੀਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦਾ ਸਾਰ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਜੋ ਕੋਲ ਬੈਠ ਕੇ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਦਿਲ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦੂਰੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਉਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਮਤਲਬ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ ਆਓ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਬੈਠੋ - ਅਰਜੁਨ ਬਣੋ। ਅਰਜੁਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪਿਆਸ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਅਰਜੁਨ ਬਣੋਗੇ ਤਾਂ ਹੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਮਿਲਣਗੇ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਪੁੱਛੇ ਕੁਝ ਕਹਿਣਾ ਅਕਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਵੀ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਰਜੁਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਦਾਸ ਸੀ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੀਤਾ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਦੁੱਖ ਹੀ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਰਜੁਨ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਹੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ! ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਰੌਲਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਦੁਖੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਯੁੱਧ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਗੀਤਾ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈ ਕਿੰਨਾ ਸਮਝ ਸਕਿਆ, ਹੁਣ ਸਭ ਕੁਝ ਸ਼ਾਂਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਹੁਣ ਗੀਤਾ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।
ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, "ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਗੀਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕੁਝ ਮੈਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੁਹਰਾ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਗੀਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਸੰਤ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਗੀਤਾ ਦਾ ਵੀ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਗੀਤਾ ਜਯੰਤੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੀਤਾ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਵਾਣੀ ਹੈ ਪੂਰਣਬ੍ਰਹਮਾ ਦੀ ਵਾਣੀ ਹੈ।
ਗੀਤਾ ਨੂੰ ਯੋਗ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਭਗਵਦ ਗੀਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮਾਰਗਾਂ - ਭਗਤੀ, ਕਰਮ ਅਤੇ ਗਿਆਨ - ਨੂੰ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਅਸੀਂ ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਯੋਗਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਰੀਰਕ ਕਸਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਵੀ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਹ ਲੈਣ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ ਦੋਵੇਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਰਮ ਉਦੇਸ਼ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦੇ ਮਾਰਗ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਕਾਗਰਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਸਾਧਨ ਹਨ।
ਗੀਤਾ - ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਬਾਈਬਲ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛੋ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਕਹਿਣਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਪੜ੍ਹੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦੇ ਹਾਂ, "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਗੀਤਾ ਪੜ੍ਹੀ ਹੈ?" ਤਾਂ ਕਈ ਲੋਕ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚੋਂ ਦੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਗੀਤਾ ਪੜ੍ਹੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਾਰ ਬਾਰ ਅਭਿਆਸ ਕਰੋ।