ਨਵੇਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਚ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪਹੁੰਚਣਾ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ? ਦੋ ਲੋਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਗੈਲਰੀ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮੋਕ ਕੈਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੀਲਾ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਨਾਅਰੇਬਾਜ਼ੀ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਫੜ ਲਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਅਜੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਬਿਲਡਿੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰੋਂ ਔਰਤ ਨੀਲਮ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਅਨਮੋਲ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨਾਅਰੇ ਲਾ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲੇਗੀ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਕੀ ਸਦਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਇੰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ?
ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ
ਸੰਸਦ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪਾਸ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੰਸਦ 'ਚ ਜਾ ਕੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਗੈਲਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਬਾਲਕੋਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲੇ ਲਈ ਪਾਸ ਸੀਮਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਸਾਂਸਦ ਦੀ ਮੋਹਰ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਸ ਬਣਦਾ ਹੈ
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਫਾਰਮ ਭਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਾਰਮ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਦਫ਼ਤਰ ਜਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ www.parliamentofindia.nic.in ਤੋਂ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਫਾਰਮ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਅਰਜ਼ੀ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਹੋਣ। ਪਾਸ ਉਦੋਂ ਹੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਇਸ ਦੇ ਫਾਰਮ 'ਤੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਹਸਤਾਖਰ ਅਤੇ ਮੋਹਰ ਲਗਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿਜ਼ਟਰ ਗੈਲਰੀ ਲਈ ਪਾਸ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪਾਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੰਸਦ ਦਾ ਵਿਦਿਅਕ ਦੌਰਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦਿਖਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਕੂਲ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਜਾਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪਾਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਘਟਨਾ ਨੇ ਕੀਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ
ਕਿਹੜੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੇ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ?
ਸੰਸਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਮੋਕ ਕੈਨ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾ ਗਿਆ?
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜਾਂਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ?
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕੀ ਹੈ?
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸੰਸਦ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਚ ਕਦੋਂ ਕਮੀਆਂ ਆਈਆਂ।
ਸਾਲ 2001 ਤੇ ਤਰੀਕ 13 ਦਸੰਬਰ ਸੀ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਪੌਣੇ ਬਾਰਾਂ ਵੱਜ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਵਾਹਨ ਆ ਕੇ ਰੁਕਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਿੰਡਸ਼ੀਲਡ 'ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਬੈਜ ਛਾਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਪਰ ਫਿਰ ਕਾਰ 'ਚੋਂ ਉਤਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਸਦਨ ਵਿੱਚ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਮੌਜੂਦ ਸਨ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 30 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਹਮਲੇ 'ਚ ਸਾਰੇ ਪੰਜ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਪਰ ਇੱਕ ਮਾਲੀ ਅਤੇ ਅੱਠ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।
29 ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਨੂੰ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਹਾਇਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨ ਭਵਨ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣਾ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਸੈੱਟ ਗੁਆਚ ਗਿਆ। ਇਹ ਸੈੱਟ ਸੰਸਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀਵੀਆਈਪੀ ਮੂਵਮੈਂਟ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਸੈੱਟ ਤੁਗਲਕ ਰੋਡ ਨੇੜੇ ਪਿਆ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲੀਸ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
11 ਮਾਰਚ 2016 ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨਾਂ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸਵੇਰੇ ਸੱਤ ਵਜੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਨਵੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੰਸਦ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਰਾਕੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਘੇਲ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕ ਗੈਲਰੀ ਤੋਂ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ 'ਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਤਕਾਲੀ ਭਾਜਪਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਭੋਲਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਐਂਟਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।